"हि देवी सर्वरुपमयी आहे, हे जग संपूर्ण देवीमय आहे, म्हणून मी या विश्वपरमेश्वराला नमस्कार करतो."
आपल्या संस्कृतीत देवीपूजेची प्राचीन परंपरा आहे. वैदिक काळातही देवतांचा महिमा वर्णिलेला दिसून येतो. ऋग्वेदात वर्णने दिसून येतात. शक्तीरुपात स्त्रीमुर्तीच मानली गेली आहे. त्यामुळे प्रत्यक्ष ब्रम्हा-विष्णू-महेश यांच्यावर जेव्हा संकट कोसळले तेव्हा त्यांनी देवीचीच प्रार्थना केली आणि मातेने आपल्या या पुत्रांसाठी अवतार घेतला. या सृष्टीत जिथून शक्तीची अनुभूति झाली तिला ऋषीमुनींनी पूज्य मानले. या सर्व शक्तींची आद्यदेवता म्हणजे आदिशक्ती. या आदिशक्तीपासूनच ब्रम्हाची निर्मिती झाली असा आपला विश्वास आहे. सृष्टीतील सर्व सृजनाची निर्मिती हे या आदिशक्तीचे भव्य व उदात्त स्वरुपाचे कार्य आहे. त्याच बरोबर सज्जनांना सहाय्य करणे, त्यांचे रक्षण करणे आणि दुर्जनांचा नाश करणे हेही ह्या आदिमातेचे प्रमुखकार्य आहे. आदिमातेची विविध रुपे व तिचे कार्य हे आपल्या आकलनापलिकडचे आहे. अशा शक्तीला अनन्यभावे शरण जायचे, नतमस्तक होऊन पूजन करायचे ही आपली परंपरा. वर्षभर विविध सण उत्सवांच्या माध्यमातून देवीचे मनोभावे आणि विधीवत पूजन करायचे हा ह्या परंपरेचाच एक भाग. संपूर्ण देशभर साजर्‍या होणार्‍या सण उत्सवांपैकी देवीचा एक अत्यंत महत्वपूर्ण उत्सव म्हणजे नवरात्रोत्सव. नऊ दिवसांच्या ह्या उत्सवात मोठ्या भक्तीभावाने आणि श्रध्देने देवीमातेचे पूजन केले जाते आणि तिची सतत कृपादृष्टी राहावी म्हणून मनोभावे प्रार्थना केली जाते.
   वर्षभर साजरे होणारे वैविध्यपूर्ण सण आणि उत्सव हे आपल्या भारतीय संस्कृतीचे प्रमुख वैशिष्टय. हे सणवार केवळ आनंद, मौजमजा एवढयापुरतेच मर्यादीत नाहीतर त्यामागे एक व्यापक विचार आहे. सणवार उत्सवांची गुंफण करताना शारीरीक व मानसिक आरोग्याचा प्रामुख्याने विचार केला गेला आहे. त्याचप्रमाणे कौंटुंबिक नाती दृढ होताना नविन नाती निर्माण व्हावीत, जोपासली जावित आणि कौंटुंबिक जिव्हाळ्याबरोबर सामाजिक सलोखा निर्माण व्हावा असा दृष्टीकोन सण उत्सवांमागे आहे.
आपल्या भारतीय संस्कृतीची हि शिकवण लक्षात घेऊन १९७८ साली ठाण्यातील टेंभी नाका परिसरात एका अभिनव उपक्रमास प्रारंभ झाला. ठाण्यातील लोकप्रिय नेते मा. धर्मवीर श्रीमंत श्री. आनंद दिघे साहेब यांनी टेंभी नाका येथे नवरात्री उत्सवास प्रारंभ करण्याचा संकल्प सोडला. समाजातील विविध स्तरातील हितचिंतकांशी याविषयी त्यांनी संवाद साधला व आपला मनोदय व्यक्त केला. आपली संस्कृती व परंपरा याचे जतन आणि संवंर्धन व्हावे आणि सामाजिक बांधिलकी जोपासली जावी असा व्यापक विचार हा उत्सव सुरु करण्यामागे होता. विविध जाती, धर्माचे लोक या उत्सवाच्या निमित्ताने एकत्र यावेत आणि सर्वांच्या परस्पर सहकार्याने ह्या उत्सवाच्या माध्यमातून सामाजिक एकोपा वृध्दिंगत व्हावा हे उद्दिष्ट त्यांच्यासमोर होते. या निमित्ताने भावी तरुण पिढीवर संस्कार होउन त्यांच्या विचारांना दिशा मिळावी त्यांचे प्रबोधन व्हावे आणि स्वयंसेवकांची एक दमदार फळी तयार व्हावी हा ही हेतू होता. लो. बाळ गंगाधर टिळक ह्यांनी सार्वजनिक गणेशोत्सवाची प्रथा सुरु करतांना लोकशिक्षण आणि जनजागृती हे व्यापक उद्दिष्ट डोळ्यासमोर ठेवले होते. तोच आदर्श डोळ्यासमोर ठेवून ह्या नवरात्रोत्सवास प्रारंभ झाला. पुढे वाचा...